[Long Story Short] ‘Could nanalo na!’

Dahil sa katatapos na halalan sa Estados Unidos, napaisip ako tungkol sa mga concession speech.

Napakaganda ng mga ganitong talumpati. Higit sa pagpapakita ng kababaang-loob (“Could nanalo na, at hindi ako iyon”), isa itong pagpupugay sa demokrasya. Ang tapat at malinis na halalan ay higit pa sa suma ng mga indibiduwal na personalidad na tumakbo at nagbaka-sakaling manalo. Mas mataas ang pagkilala na ang desisyon ng nakararami ang siyang namayani. 

Sino man ang kanilang napili. Gaano pa man kasablay, sa tingin ng ilan, ang kanilang napili.

Sabi ni Bise Presidente Kamala Harris sa kanyang mga tagasuporta: 

“The end result of this election just isn’t what we wished, not what we fought for, not what we voted for. However hear me after I say, hear me after I say, the sunshine of America’s promise will at all times burn vivid so long as we by no means hand over and so long as we preserve preventing. 

“I do know people are feeling and experiencing a variety of feelings proper now. I get it, however we should settle for the outcomes of this election. Earlier at this time, I spoke with president-elect [Donald] Trump and congratulated him on his victory. I additionally advised him that we are going to assist him and his group with their transition, and that we are going to interact in a peaceable switch of energy.”

Noong 2016, ito naman ang sinabi ni courting state secretary Hillary Clinton noong unang manalo si Trump:

“Final evening I congratulated Donald Trump and supplied to work with him on behalf of our nation. I hope that he shall be a profitable president for all Individuals. This isn’t the result we wished or we labored so exhausting for, and I’m sorry that we didn’t win this election for the values we share and the imaginative and prescient we maintain for our nation.

“Our marketing campaign was by no means about one particular person, and even one election. It was in regards to the nation we love and constructing an America that’s hopeful, inclusive, and big-hearted. Now we have seen that our nation is extra deeply divided than we thought. However I nonetheless consider in America, and I at all times will. And for those who do, then we should settle for this consequence after which look to the longer term. Donald Trump goes to be our president. We owe him an open thoughts and the possibility to steer. Our constitutional democracy enshrines the peaceable switch of energy.”

Samantala, dito sa atin, ito ang mga salita ni courting bise presidente Leni Robredo noong 2022 nang hindi siya nanalo laban sa kasalukuyang pangulo: 

“Ginawa ko ang lahat ng makakaya. Nilampasan ninyo ito nang mas higit pa. Walang dadaig sa kapayapaang dala ng katotohanang ito. Maging panatag sa inyong ambag. Could nasimulan tayong hindi kailanman nasaksihan sa buong kasaysayan ng bansa. Isang kampanyang pinamunuan ng taongbayan. Isang kilusang nabuo hindi lang para baklasin ang luma at bulok na sistema. Kundi para magpanday ng totoo at positibong pagbabago. Isinariwa ninyo ang demokrasya hindi lang sa pagboto, kundi sa pagmamahal sa kapwa Pilipino. Napakalaking tagumpay nito at maituturing lang na bigo ang kampanya natin kung hahayaan nating malusaw ang nabuo nating samahan.

“Kaya sinasabi ko sa inyo, walang nasayang. Hindi tayo nabigo. Pinakamahalaga, hindi pa tayo tapos. Nagsisimula pa lang tayo. Could landas na nagbukas at hindi ito nagsasara kasabay ng mga presinto. Could kilusang isinilang at hindi ito papanaw sa pagpagtatapos ng bilangan. Ang namulat, hindi na muli mapipikit. Hindi natin kailanman hahayaang makatulog muli ang pag-asang magising.”

Noong 2016, sinabi ng presidential candidate na si Mar Roxas, nang matalo siya ni courting Pangulong Rodrigo Duterte: 

“Ayon sa unofficial depend ng COMELEC, malinaw na si Mayor Rodrigo Duterte ang magiging susunod na pangulo ng Republika ng Pilipinas…..Digong, I want you success. Ang iyong tagumpay ay tagumpay ng ating sambayanan at ng ating bansa.”

Samantala, sinabi ni Senadora Grace Poe na tumakbo rin bilang pangulo noong 2016: 

“I considered you, my expensive supporters. I thanks for all of the exhausting work, sleepless nights, emotional funding and passionate help you might have given me and our marketing campaign. I actually consider in my coronary heart that the type of change we supplied to our folks is what was wanted, what was referred to as for, and what our countrymen deserve. However maybe our platform’s time has not but come. However it would.”

Malinaw ang pagpapasalamat nitong mga kandidato sa kanilang mga tagasuporta. Kinikilala nila ang hirap ng mga ito at ang kanilang parehong hangarin. Could pagsang-ayon sa resulta ng halalan. Could pagkilala sa pagkatalo — pagpahayag pa nga ng lungkot — pero might mensahe rin na mas mahaba pa ang laban at magpapatuloy silang lumaban, hindi sa isang partikular na katunggali, sa halip ay sa mga isyu na kinakaharap ng bayan. 

“Kahirapan ang tunay na kalaban. This perception is what introduced us collectively, and is what is going to function our persevering with bond,” sabi ni Poe. 

Hangarin naman ni Clinton ang pagsulong sa pagkakaroon ng unang babaeng pangulo sa Amerika. “Now, I do know now we have nonetheless not shattered that highest and hardest glass ceiling, however sometime somebody will — and hopefully ahead of we would assume proper now.”

Para kay Robredo, pagkakawatak-watak ang kailangang ayusin. “Alam kong mahal natin ang bansa. Pero hindi ito puwedeng maging ugat pa ng pagkakawatak-watak ng pagmamahal na ito. Bagaman might hindi pa nabibilang, bagaman might mga tanong pa sa eleksiyon na ito na kailangang matuldukan, palinaw na nang palinaw ang tinig ng taongbayan. Sa ngalan ng Pilipinas na alam kong mahal na mahal ninyo, kailangan nating pakinggan ang tinig na ito dahil, sa huli, iisa lang ang bayang pinagsasaluhan natin.

Kapansin-pansin na hindi nagbigay ng concession speech si Trump noong 2020 matapos siyang matalo kay courting bise presidente Joseph Biden. Sa umpisa pa lang kasi, kinokondisyon na niya ang mga Amerikano na dadayain ang halalan ng 2020. At hindi nga ba nanguna si Trump sa paninira sa integridad ng halalan, at humimok pa sa mga tagasuporta niyang sugurin ang gusali ng Kongreso? Ang insidenteng ito ay nakilala bilang January 6 rebel; sa katunayan, might kasong hinaharap pa si Trump kaugnay sa papel niya sa nangyaring karahasan.

Pinakamalapit na nga uncooked sa concession na nagawa ni Trump ay ang pag-aming maghahanda sila para sa transition sa isang bagong administrasyon. Pero kulang ito sa mga elemento ng concession: sinabi niya ito noong Enero 7, 2021, dalawang buwan na matapos ang halalan, at matapos na ang kaguluhan sa Washington DC. Walang pagkilala na lehitimo ang eleksiyon, walang pagbati sa nanalo, at walang pangakong tutulong para sa ikauunlad ng bayan. Labas sa ilong, sabi nga natin sa ating wika. 

Siyempre, ngayong nanalo siya, walang reklamo. 

Pamilyar tayo sa ganitong galawan, sa mga nagsasabing matatalo lang sila kung sila ay dadayain. Pero anong halimbawa ba ang nais ibigay ng mga ganitong uri ng kandidatong wala naman palang kompiyansa sa sistemang nilahukan nila? Delusyunal ba sila o sadyang bilib lang sa sarilingh makinarya? 

“A basic precept of American democracy is that once we lose an election, we settle for the outcomes. That precept, as a lot as another, distinguishes democracy from monarchy or tyranny. And anybody who seeks the general public belief should honor it. On the similar time, in our nation, we owe loyalty to not a president or a celebration, however to the Structure of america, and loyalty to our conscience and to our God,” pahayag ito ni Harris noong isang linggo. 

Isalin lang sa Filipino, at palitan lang ang bansang tinutukoy, akma na rin ito sa Pilipinas. 

Ang dapat bantayan, kung ganoon, ay ang kalinisan ng halalan nang sa gayon ay katanggap-tanggap sa lahat ang resulta. Dapat tutukang matulungan ang mamayang gumawa ng mas mahuhusay na pasya sa balota, bumoto nang ayon sa konsyensiya at ayon sa observe file ng kandidato, sa halip na bulag na pag-idolo, o takot, o utang na loob, o kasikatan ng apelyido. Hindi rin sana kasinungalingan ang basehan ng ating pasya.

Sa huli, ang pangalan at mukha ng mga nananalo ay mag-iiba-iba. Pero demokrasya sana ang mamayani sa bawat pagkakataon. – Rappler.com

Adelle Chua is assistant professor of journalism on the College of the Philippines. She was opinion editor and columnist for Manila Customary for 15 years earlier than becoming a member of the academe. E-mail: adellechua@gmail.com.